Καπνός στο Βατικανό: Πώς το κάνουν;

Λευκός καπνός αναδύεται από την καμινάδα στην οροφή της
Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό στις 13 Μαρτίου και σηματοδοτεί
την εκλογή του νέου πάπα.

Η χημεία κρατά το κλειδί για να γίνουν οι ριπές λευκού καπνού, που προέκυψε την Τετάρτη.

Λευκός καπνός βγήκε από την καμινάδα στην κορυφή της Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό, επισημαίνοντας ότι οι καρδινάλιοι έχουν εκλέξει τον Αργεντινό Mario Jorge Bergoglio-στα 76 του-  και αρχιεπίσκοπο του Μπουένος Άιρες- για νέο Πάπα. Ο Bergoglio τώρα θα είναι γνωστός ως Πάπας Φραγκίσκος.

Μιλήσαμε με τον Chris Mocella, συγγραφέα του βιβλίου Χημεία των Πυροτεχνημάτων, για να δούμε αν θα μπορούσε να ρίξει φως σχετικά με το τι γίνεται για να δημιουργηθεί εκείνη η απόχρωση καπνού στον ουρανό. 

Πώς μπορείτε να ελέγχετε το χρώμα του καπνού κατά την καύση; Δεν έχει πάντα ο καπνός κάποια απόχρωση του γκρι;

Υπάρχουν δύο τρόποι για να δημιουργήσετε καπνό, εξηγεί ο Mocella: η καύση, η οποία παράγει καπνό όταν καίγεται μερικώς κάποιο υλικό και από εξάτμιση, η οποία συμβαίνει όταν τα στερεά υλικά θερμαίνονται να μετατρέπονται πρώτα σε υγρό και στη συνέχεια σε αέριο. "Ο καπνός που βλέπετε όταν καις ξύλο ή άχυρο στο τζάκι είναι ένα προϊόν από την καύση. Ο άνθρακας-είναι το βαρύ υλικό στο ξύλο που καίγεται, αλλά δεν καίγεται εντελώς. "Αυτό απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα μαζί με τη "στάχτη" ενώσεις που εμφανίζονται σε απόχρωση γκρι ή μαύρο. Στην εξάτμιση, «μια στερεή ουσία τήκεται γρήγορα και εξατμίζεται από την θερμότητα μιας πυροτεχνικής αντίδρασης, αλλά όχι μέχρι το σημείο που να καίγεται το υλικό, ξανασυμπυκνώνεται στον αέρα για να κάνει μια ομίχλη, που φαίνεται σαν καπνός».

Τι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να κάνει λευκό καπνό;

"Υπάρχουν ορισμένα προϊόντα καύσης που είναι λευκά ή απαλό γκρι με βάση τη φύση τους", λέει ο Mocella. Επισημαίνει ορισμένες ενώσεις ψευδαργύρου και φωσφόρου, τα οποία προσελκύουν την υγρασία όταν καίγονται και μπορούν να παράγουν παχύ λευκό καπνό. "Αυτές είναι αρκετά απλές αντιδράσεις για ένα πυροτεχνικό χημικό", προσθέτει.

Κάποια ιδέα για τη μεθοδολογία του λευκού καπνού του Βατικανού;

Η εξάτμιση είναι σίγουρα μια επιλογή, αλλά είναι περίπλοκο να γίνει, λέει ο Mocella. Υποψιάζεται ότι οι καρδινάλιοι χρησιμοποιούν την απλούστερη διαδικασία της καύσης. Ένας εύκολος τρόπος για να δημιουργήσετε λευκό καπνό είναι να κάψει "μεταλλική σκόνη ψευδαργύρου με θείο, δημιουργώντας  αέριο θειικό ψευδάργυρο το οποίο παράγει ένα παχύ υπόλευκο σύννεφο καπνού."

Και με το μαύρο καπνό;

Ο μαύρος καπνός καλύτερα γίνεται εν μέρει από την καύση οργανικών υλικών, όπως το ξύλο, λέει ο Mocella. "Αν περιορίσουμε την ποσότητα του διαθέσιμου οξυγόνου σε μια γρήγορη καύση πυροτεχνική σύνθεση, θα πάρουμε μια όχι -τέλεια- καμμένα και καπνισμένα σωματίδια καπνού"

Μήπως στο Βατικανό χρησιμοποιούν καμιά φορά άχυρο για να δημιουργήσουν μαύρο καπνό;

"Αν ένα συγκεκριμένο είδος άχυρου καεί με περιορισμένη πρόσβαση στο οξυγόνο του αέρα, μπορεί να παράγει μαύρο καπνό, αλλά ίσως όχι στον επιθυμητό όγκο και πάχος. Για να κάνουν πραγματικά καπνό «μαύρο», θα πρέπει να βγει και παχύς πυκνός, πράγμα που σημαίνει ότι κάνουν μια πολύ γρήγορη, καύση που σημαίνει μια χημική πυροτεχνική σύνθεση και κατά πάσα πιθανότητα δεν καίνε μόνο άχυρο. "

Τι άλλα χρώματα καπνό είναι δυνατόν να γίνουν; Μπορεί οι καρδινάλιοι να στείλουν μέχρι και κόκκινο καπνό, αν το ήθελαν; Τι θα λέγατε για μπλε ή πράσινο;

"Ναι, σίγουρα μπορεί να κάνουν να καπνίζει χρωματιστά,» λέει ο Mocella. Ορισμένα στερεά μπορούν γρήγορα να τήκονται σε υγρό, στη συνέχεια εξατμίζεται σε αέριο, το οποίο στη συνέχεια ξανασυμπυκνώνεται σε μικροσκοπικά σταγονίδια στον αέρα, παράγοντας μία ομίχλη από χρωματιστό καπνό. «Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προετοιμασία των πυροτεχνικών υλικών για να καεί για να εξατμιστεί το χρώμα. Βαφές συχνά κατασκευασμένες από οργανικά υλικά που μπορούν εξίσου εύκολα να καούν σε γκρι-μαύρη στάχτη εάν η καύση γίνεται πολύ γρήγορα."

Μπορεί ο καπνός σε διάφορα χρώματα να γίνει με φυσικό τρόπο;

"Ο φυσικός έγχρωμος καπνός είναι σπάνιος, αφού δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες και τα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή τους. Δεν μπορώ να σκεφτώ να καπνίζει χρωματιστά με κανένα φυσικό τρόπο  -σε αυτόν τον πλανήτη τουλάχιστον!- χωρίς να υποβοηθείται από τον άνθρωπο με κάποιο τρόπο."

Τέλος, επειδή είστε ένας εμπειρογνώμονας στα πυροτεχνήματα μετά από όλα, οι καρδινάλιοι θα μπορούσε να στείλουν ένα πυροτέχνημα από την καμινάδα;

"Ναι, οι καρδινάλιοι θα μπορούσε να στείλει σίγουρα πυροτέχνημα από την καμινάδα, αν ήταν μια ίσια καμινάδα και δεν λυγίζει ή να έχει οποιαδήποτε προεξοχή. Επίσης θα πρέπει να πάρουν και το καπάκι από την κορυφή του σωλήνα της καμινάδας! Διαφορετικά, οι καρδινάλιοι θα έχουν μια πολύ στενή επαφή με το πυροτέχνημα μέσα στην Καπέλα Σιξτίνα και κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι ότι αναμενόταν από τον Μιχαήλ Άγγελο."

Πηγή, NationalGeografic

Απόδοση, Δ. Γιάκας