Ακόμα και οι ανθρωποειδείς πίθηκοι παθαίνουν κρίση της μέσης ηλικίας.

Αίσθηση κατάπτωσης: οι ουραγκοτάγκοι βιώνουν μια
κρίση μέσης ηλικίας ακριβώς όπως οι άνθρωποι.
Φωτογραφία: Tim Davis / CORBIS

Νέα μελέτη ερευνά τα βιολογικά αίτια για την κατάθλιψη του μεσήλικα.

Δεν μπορούν βέβαια να ξεκινήσουν μια δεύτερη σταδιοδρομία, αλλά οι χιμπατζήδες και οι ουραγκοτάγκοι φαίνεται να περνούν από μια "κρίση μέσης ηλικίας", ακριβώς όπως οι άνθρωποι.

Μια μελέτη από 508 ανθρωποειδών πιθήκων σε αιχμαλωσία, που δημοσιεύεται σήμερα δείχνει πως αισθάνονται κατά βάθος αυτά τα ζώα, στα τέλη του '20 τους έτους έως τα μέσα της δεκαετίας του '30 έτους, που είναι η ισοδύναμη μέση ηλικία των πιθήκων, πριν έρθουν τα γηρατειά.

Η διαπίστωση ότι η κρίση του μεσήλικα δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά ανθρώπινη υποδηλώνει ότι τα γεγονότα θα μπορούσαν να έχουν βιολογική και όχι κοινωνιολογική, αιτία.

Άνδρες και γυναίκες σε όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από τον πλούτο ή την κατάστασή τους, βιώνουν μια βύθιση ευτυχίας στη μέση ηλικία, που ορίζεται γενικά από τα μέσα της δεκαετίας των '30 έως τα τέλη της δεκαετίας των '50 ετών. Παρά την καθολικότητα, επιστήμονες κοινωνιολόγοι  έχουν αγωνιστεί για να προσδιορίσουν την αιτία της δυσαρέσκειας. Κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες, όπως οικονομικές δυσκολίες και αδυναμία να συνειδητοποιήσουν ρεαλιστικές φιλοδοξίες, είναι οι πιθανές αιτίες.

Ο Alexander Weiss, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, στη Βρετανία και η ομάδα του ασχολούνται για να δουν αν θα μπορούσε να υπάρχει ένας βιολογικός παράγοντας, που εμπλέκεται στις κρίσεις. Στόχος τους ήταν να αξιολογήσουν την ευημερία των χιμπατζήδων σε αιχμαλωσία και των ουρακοτάγκων, όπως κρίνεται από τους κατόχους τους ή από εκείνους που τους γνωρίζουν καλά.

Οι πίθηκοι που καλύπτουν όλες τις ηλικιακές ομάδες, βαθμολογήθηκαν για την «ευτυχία» τους  με έρευνα που απαντήθηκε από τους κατόχους τους. Η έρευνα κάλυψε τέσσερα κριτήρια: συνολική διάθεση των ζώων, δηλαδή πόση ευχαρίστηση πήραν από την κοινωνικοποίηση, την επιτυχία τους στην επίτευξη των στόχων, όπως η λήψη τροφής και αντικείμενα που επιθυμούν και πόσο ευτυχισμένος θα ήταν ο κάτοχος αν αυτός ή αυτή ήταν το ίδιο το ζώο για μια εβδομάδα.

Η έρευνα είναι ομολογουμένως ανθρωπόμορφη, λέει ο Weiss, αλλά προσθέτει ότι είναι εύκολο για κάποιον που ξοδεύει πολύ χρόνο με ένα πίθηκο να υπολογήσει τη διάθεσή του. Επιπλέον, η προηγούμενη εργασία του αποδεικνύει ότι το μέτρο της ευημερίας είναι ακριβές όταν μετράται από διαφορετικούς επιστάτες και βασίζεται, εν μέρει, σε κληρονομικούς γενετικούς παράγοντες.

Μεταξύ των τριών διαφορετικών ομάδων των ερωτηθέντων χιμπατζήδων και ουραγκοτάγκων, η πιο ευτυχισμένη έτεινε να είναι η γεροντότερη και η νεότερη και οι πιο δυσαρεστημένη έτεινε να είναι στη δεκαετία του '30 τους δηλ. οι μεσήλικες. Η μελέτη, ωστόσο, αφορά μια χρονική στιγμή -δεν ακολούθησε κανένα από τους πιθήκους με την πάροδο του χρόνου- το οποίο σημαίνει ότι θα μπορούσε να υπάρξει συγχυτικός παράγοντας, όπως ο πρόωρος θάνατος του δυσαρεστημένου πίθηκου. Παρ 'όλα αυτά, ο Weiss πιστεύει ότι τα αποτελέσματα προσφέρουν μια πραγματική εικόνα.

Οι Frans de Waal,  πρωτογονολόγοι στο πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα, στη Γεωργία, θα θέλανε να δουν ένα πιο δύσκολο μέτρο της ευτυχίας του πιθήκου, όπως το άγχος και τα επίπεδα των ορμονών, αλλά λένε ότι το συμπέρασμα, θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις για την κατανόηση με τα δικά μας μέσα κρίσης για τη ζωή. "Αντί να αποδίδουν τη κατάπτωση της μέσης ηλικίας στην πολυπλοκότητα της επαγγελματικής ζωής ή άλλων κοινωνικοοικονομικών και πολιτιστικών παραγόντων," λέει, "μπορεί κάλλιστα να είναι ότι ορισμένα φυσικά χαρακτηριστικά, τα επίπεδα των ορμονών ή η συγκινησιακή ρύθμιση δεξιοτλητων διαδραματίζουν κάποιο ρόλο."

Ο Weiss είναι περίεργος με την ιδέα ότι όλοι οι πίθηκοι μοιράζονται μια κοινή βιολογική βάση για μια  κρίση στην ευτυχία της μέσης ηλικίας. Ηλικία που σχετίζεται με αλλαγές στον εγκέφαλο και στις δυνατότητές του. "Ίσως η εξέλιξή μας θα έπρεπε να είναι πολύ δυσαρεστημένη στη μέση ηλικία μας", λέει ο συν-συγγραφέας Andrew Oswald, ο οποίος εργάζεται στο Πανεπιστήμιο του Warwick, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η δυστυχία μπορεί να είναι ένας καταλύτης για αλλαγή, ενδεχομένως παρακινώντας δυσαρεστημένους ενήλικες να δράσουν πιο προσαρμοστικά, για παράδειγμα, ζητώντας από τους συντρόφους τους.

Οποιαδήποτε εξήγηση είναι κερδοσκοπική, παραδέχεται ο Weiss, τονίζοντας ότι ακόμα και αν υπάρχει μια κοινή βιολογική ρίζα, οι επιπτώσεις της κρίσης φιλτράρονται μέσα από πολιτιστικές πρακτικές και από τις επιδράσεις του περιβάλλοντος. "Δεν νομίζω ότι θα βρείτε χιμπατζήδες να αγοράζουν φωτεινά κόκκινα λαμπερά αυτοκίνητα", λέει.

Αυτό το άρθρο αναδημοσιεύεται με την άδεια του περιοδικού Nature . Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στις 19 Νοεμβρίου 2012.

Πηγή, ShientificAmerican

Απόδοση, Δημήτρης Γιάκας